سبد خرید ٠
منو

سنگ لعل ( SPINEL STONE )

لعل یاگارنت ( Garnet )

گروهی از کانی هائی با رنگ های مختلف اما ترکیب شیمیائی و فیزیکی مشابه . نام گارنت اقتباسی است از واژه ی لاتین به معنی "دانه های مدور " که شاره ای است به فرم کریستالی گارنت . وزن مخصوص این گروه از کانی ها ما بین 3/60 _ 4/25 برحسب ترکیب شیمیائی در نوسان است . فرم های رومب دودکاهدرون و تراپزهدرون نیز مشخصه این گروه از کانی ها می باشند . در اصطلاح عامیانه لعل به بلور های قرمز از نوع آلماندین و پیروپ گفته می شود .

انواع با ارزش این خانواده اصولا در فرم مکعبی یافت می شوند به صورت ظاهر هیچ نشانه ای از تورق در آنها مشهود نیست ولی به آسانی با مختصر ضربه ای شکسته می شوند . بسیاری از لعل ها گرچه می باید دارای یک ضریب شکست باشند ، ولی در نتیجه ی تنش های درونی ضریب شکست دو گانه غیر عادی نشان می دهند . تمام اعضای خانواده گارنت درخششی بسیار خوب دارند.

چنانکه گفته شد گروه گارنت را می توان از نظر جواهر شناسی براساس ترکیب شیمیایی آن که دارای یک رادیکال مشترک ولی کاتیونهای متفاوت می باشند به دو دسته ی اصلی ، یا سری ایزومورف  (هم شکل ) تقسیم نمود ولی از نظر اقتصادی در تجارت نگین های گارنت می توان با توجه به رنگ سنگ آنها را به سه گروه بزرگ تقسیم نمود.

از نظر تجاری سه گروه متفاوت شامل ، گارنت های قرمز که بخش عمده ای از تجارت گارنت را به خود اختصاص داده اند ، گارنت های سبز که تشکیل نگین های بسیار زیبا و گرانقیمت را می دهند و گارنت های نارنجی که عمدتا مورد توجه کلکسیونرها می باشند قابل تمایز هستند.

1) در دسته نخست ، Pyralspite ، انواع گارنت های زیر یافت می شوند : 1- پیروپ ( سیلکات Mg،Al). بلور های رومبدودکاهدرون شفاف تا نیمه شفاف به رنگ های قرمز ، نارنجی قرمز ، ارغوانی که در انواع شیست ها و سنگ هایی تشکیل شده در فشار و حرارت های بسیار بالا ( ماننداکلوژیت ) ، یافت می شوند .

2)رودولیت ( از نظر شیمیایی حد واسط  مابین پیروپ و آلماندین ) ، این نام در واقع نامی تجاری است که عمدتا برای توصیف طیف وسیعی از گارنت های قرمز مایل به بنفش با سیری متوسط رنگ به کار گرفته می شود . ارزش نگین ها از اندازه های 8 در 10میلیمتر اووال به بالا شدیدا افزایش می یابد . یک نگین با کیفیت مرغوب بالای 20 میلیمتر طول می تواند گرانقیمت باشد . فاکتور مهم در ارزش یابی رودولیت دقت در نوسانات رنگ حاصله است .

3) آلماندین ( سیلیکات Fe، Al). بلور های ایزو مورف شفاف تا نیمه شفاف معمولا به رنگ های قهوه ای قرمز تا ارغوانی قرمز . حجم عظیمی از این نوع گارنت ها هرسال یه بازار  سنگ های نیمه گرانبها عرضه می شده که در تجارت تحت نام "گارنت های آفریقائی یا موزامبیک" شناخته می شوند . این گونه نگین ها گرچه ظاهری زیبا دارند ولی چندان با ارزش نیستند . اکثرا پاک و بدون ناخالصی مشهود  بوده و درخشندگی بسیار خوبی دارند و به خوبی تراش می خورند . ته رنگ این نگین ها اغلب نارنجی قرمز تا قهوه ای قرمز است. سنگ های این گروه بسیار ارزان تر از گروه رودولیت هستندو هرساله به مقدار زیاد فروخته می شوند . تمایز مابین گارنت های نیجریه ای و موزامبیکی این است که گارنت های نیجریه بسیار تیره رنگ تر  از موزامبیکی بوده و ته رنگ آنها بیشتر قرمز مایل به قهوه ای است .

4) آلماندین ستاره ای ( Star Almsndine ) : همان آلماندین اما با پدیده ی آستریزم چهار بازویی ضعیف . گارنت های تایلندی جزو گروه آلماندین  _ پیروپ هستند ارزان قیمت بوده ودر تجارت بازار چندانی ندارند . نگین های تراشیده در انواع تراش ها واندازه ها  موجود است و رنگ غالب آنها سیر می باشد ( با ته رنگ قهوه ای ) . در اندازه های کوچکتر (4 در 6 میلی متر و کمتر بیضی شکل ) تیره رنگ هستند . برای بهبود رنگ و روشن تر کردن آن نگین ها با قطر کمتر از استاندارد می تراشند . نگین های تراشیده شده به شکل کابوشن در اندازه های بالاتر از 6 در 8 میلیمتر به قدری نوری برخوردی را جذب می کنند که دیگر نگین قرمز  به نظر نمی رسد ، بلکه همانند اونیکس ، سیاه رنگ می نماید.

5) اسپسارتین (Spessartine) و مالایا : (سیلیکات Mn ، Al) . این نوع گارنت نیز به فراوانی یافت نمی شود و اغلب به رنگ های قرمز مایل به نارنجی درخشان دیده می شود که بسیار مورد پسند کلکسیونرهاست . جدیدا نوعی به رنگ نارنجی روشن تحت نام " گارنت ماندارین" به بازار عرضه شده که هنوز چندان جای پائی برای خود باز نکرده است . اسپسارتین و مالایا عموما از هسونیت گران تر هستند زیرا که رنگ در آن ها روشن تر و درخشان تر است . جدیدا معدنی از این نوع گارنت در نامیبیا کشف شده که سنگ هائی با کیفیت رنگ "پاپایا _ نارنجی " روشن از این معدن استخراج می شود.

II) گروه دوم از نظر علمی گروه یو گراندیت (Ugrandite) می باشد :

1) یوواروئیت (Uvaroite) ، (سیلیکات Ca , Cr) تشکیل بلور های ایزو مورف کوچک و سبز رنگی را می دهد که شباهت به زمرد دارد . در این گارنت فلز کروم مسئول تولید رنگ سبز درخشان است ولی متاسفانه به صورت بلور های تک ودرشت یافت نمی شود بلکه بیشتر به شکل مجموعه ای از بلور های ریز رشد کرده درون یکدیگر هستند . بدین سبب نگین های تراشیده شده بالای یک قیراط بسیار نادر بوده و از ارزش فوق العاده ای برخوردار است .

2) گروسولار (Grossular) ، (سیلیکات Ca , Al) . بلور های ایدیومورف شفاف تا نیمه شفاف با ته رنگ های بی رنگ ، زرد ، نارنجی و سبز . معمولا در نتیجه ی Contact Metamorphism (دگرگونی مجاورتی ) در سنگ های آهکی یافت می شود .

در ایران در 60 کیلومتری شهر کرمان ، تپه هائی از گارنت گروسولار  شفاف بارنگ سبز روشن وجود دارند که به نام "کوه گبری " شهرت دارد.

3) هیدروگروسولار: بلور های بسیار ریز نیمه شفاف تا مات (Opaq) با درخشش سختی پائین تر از سایر گارنت ها به رنگ های سبز ، صورتی و اغلب به صورت توده های فشرده ایجاد می کند . از نظر شیمیایی دارای همان ترکیب گروسولار است اما مقادیر قابل توجهی آب یا هیدروکسید (OH) در شبکه ی کریستالی خود دارد . اغلب همراه با کانی های ایدوکرازی یا زویزیت یافت می شود. در آفریقای جنوبی به این نوع سنگ سبز فشرده "ترانسوال جدید" اطلاق می شود که نام اشتباهی است زیرا هیدروگروسولار ربطی به جید ندارد .

4) هسونیت (Hessonite) ، ( از انواع گروسولار که به نام سنگ Cinnamon(دارچین) نیز نامیده می شود . بلور های کوچک شفاف تا نیمه شفاف به رنگ های نارنجی تا قهوه ای قرمز تشکیل می دهد . زیر میکروسکپ  ناخالصی های زیاد مدوری با ضریب شکست نور پائین تر (مشخصا کانی های آپاتیت یا زیرکن ) و پدیده داخلی روغنی _ شیره ای مانند به وجود می آورند. محل های یافت این گارنت قلوه سنگ های نیمه گرانبها در برزیل ، کانادا ، کنیا (نسبتا پاک) و معادن کلاسیک این گونه یعنی سریلانکا می باشد . هسونیت در تجارت جزو گارنت های نارنجی محسوب می شوند  و عموما به دلیل وجود ناخالصی های فراوان قابیلت تراش و استفاده در جواهرات را ندارند . نمونه های پاک که از سریلانکا به دست می آید بیشتر ، مورد علاقه کلکسیونرهاست.

5) ساووریت (Tsavorite) ، نوع سبز رنگ گارنت گروسولار است که رنگ در آن توسط فلز کروم یا وانادیوم به وجود آمده . این کانی را به طور جدی به عنوان جایگزینی برای زمرد عرضه می کنند و از نظر تجاری مهم ترین نوع گارنت سبز است . ته رنگ اصلی در آن از سبز خالص درخشان ( که رقیب زمرد های مرغوب است ) تا سبز مایل به زرد می باشد . سیری رنگ در این نوع بسیار مهم است ولی بازار سنگ نمونه هائی با سیری رنگ متوسط را بیشتر می پسندد . ساووریت معمولا از نظر ناخالصی از زمرد های مشابه بسیار پاک تر است و در تراش هم شانس کمتری برای شکسته شدن از خود نشان می دهد . قطعات بزرگ سنگ خام از این نوع نادر است  و ارزش فوق العاده ای دارد . یافت اصلی این سنگ در توده ی متامورفیک در کنیا به نام Tsavo Reserve (بدین سبب نام ساووریت ) است ولی در پاکستان ، تانزانیا و نقاط دیگری در جهان نیز یافت شده . قسمت عمده نگین های موجود در بازار در اندازه های کوچک هستند و اغلب به صورت مکعب ، بیضی (5 در 7 میلیمتر ) و یا مدور تراشیده می شوند. نگین ساووریت به بزرگی یک قیراط یا بزرگتر به ندرت در بازار یافت می شود و افزایش قیمت  نسبت به وزن بسیار بالاست .

در سپتامبر 2009 اعلام شد که یک بلور به طور استثنائی درشت ساووریت به وزن 325/14  قیراط با بهترین رنگ در شرق آفریقا یافت شده که می توان آن رابزرگترین کریستال به دست آمده ساووریت دانست .

6) دمانتوئید : این گارنت که در کنار کاتیون های Fe , Al دارای مقادیری از فلز کروم می باشد ، به دلیل بالا بودن ضریب شکست نور ، جلای بسیار خوب و رنگ سبز سیر مورد توجه بازار جواهرات است . اما بلور های یافت شده از این کانی شدیدا درهم رشد کرده و کوچک می باشند و به ندرت نگینی حدود یک قیراط یا بیشتر در بازار عرضه می شود . درسال های اخیر از دو معدن یکی در جنوب سیرجان و دیگری در نقطه ای در شمال غرب ارومیه بلور های بسیار شفاف ، خوشرنگ با وزن بالاتر از 20 قیراط و بیشتر استخراج کرده اند.

7) آخرین عضو این گروه آندرادیت (Andradite) ، (سیلیکات Ca , Fe ) است ، بلور های ایدیومورف آن به رنگ های زرد ( با نام توپازولیت ، به دلیل شباهت به توپاز زرد رنگ) و نیز قرمز یافت می شوند. آندرادیت در سنگ های شیست در جنوب ومرکز ایران به فراوانی وجود دارد و عموما به رنگ های قرمز تا قهوه ای می باشد.

 

 

 




  • وضعیت
  • جدیدترین
  • پربازدیدترین
  • پرفروشترین
  • ارزانترین
  • گرانترین
ثبت سفارش
تعداد
عنوان